Nieuws
Beoordeling van kleurcontrasten en de dimensionering van de signalisatie
27 februari 2018
De ‘Design for all’-aanpak streeft naar een maximale toegankelijkheid van gebouwen. Hieronder valt ook de toegankelijkheid van visuele informatie. In dit artikel wordt een door het WTCB uitgewerkte rekentool voorgesteld die ondersteuning biedt bij de beoordeling van kleurcontrasten en de dimensionering van de signalisatie (waaronder beletteringen).
Contrast
Er zijn tal van factoren die een rol spelen bij de waarneming van contrast: de positie van de waarnemer, de aard van het oppervlak, de verlichting, de afmetingen van het voorwerp en de visuele mogelijkheden van de waarnemer. Hoewel er op het gebied van toegankelijkheid meerdere normen voorhanden zijn die eisen opleggen voor contrasten, vertonen ze een grote variatie, zowel wat de contrastformule en de gebruikte grootheden als het acceptatiecriterium betreft. Dit wordt geïllustreerd door onderstaande tabel, waarin:
C staat voor het contrast
L staat voor de luminantie. Deze fundamentele fotometrische grootheid is een maat voor de schijnbare helderheid van oppervlakken. De luminantie heeft een direct verband met de visuele waarneming van de omgeving. Elk oppervlak in het gezichtsveld, zowel een lichtbron als een verlicht oppervlak, heeft een bepaalde luminantiewaarde (uitgedrukt in cd/m²). De luminantie van oppervlakken kan slechts bepaald worden door gebruik te maken van simulatiesoftware (bv. DIALux of Radiance) of na voltooiing van de werken (met behulp van een luminantiemeter)
LRV staat voor de Light Reflectance Value. Dit is het aandeel zichtbaar licht dat door een oppervlak gereflecteerd wordt. Deze waarde wordt gewogen in functie van de genormaliseerde spectrale ooggevoeligheid V(λ). De definitie en meetprocedure voor deze reflectiecoëfficiënt werden overgenomen uit de Britse norm BS 8493. De LRV-waarde is afhankelijk van het materiaal, de kleur en de textuur van een oppervlak en kan vooraf gemeten worden.
Het WTCB heeft in deze context een rekenblad ontwikkeld dat beschikbaar is onder de rubriek ‘Rekentools’. Dit rekenblad bevat de gemeten LRV-waarden van verschillende courante kleurcommunicatie- en kleurclassificatiesystemen. Zo kan men voor verschillende toepassingen nagaan of de combinatie van twee kleuren een toereikend contrast oplevert volgens de eisen uit de norm ISO 21542. Deze kleuren kunnen vervolgens overgenomen worden in een lastenboek of meetstaat. We willen er echter wel op wijzen dat er in het rekenblad uitgegaan wordt van opake, diffuus reflecterende oppervlakken (zoals de meeste bouwmaterialen) die voldoende, uniform en achromatisch verlicht zijn. Bij de meting van contrast op de bouwplaats zelf komen er nog een aantal bijkomende factoren kijken, zoals de verandering van de kleur in de tijd (vervuiling, droging/bevochtiging, slijtage, uv-straling …). Hier houdt het rekenblad evenwel geen rekening mee.
De aldus gekozen contrasterende kleuren moeten eveneens op correcte wijze aangebracht worden (bv. op voldoende grote oppervlakken, op de meest geschikte plaats op het bouwelement). De desbetreffende aanbevelingen uit het rekenblad werden onttrokken uit de norm ISO 21542, waarin er voor alle mogelijke toepassingen (bv. tredeneuzen bij trappen, zichtbaarheid van deuren …) een omschrijving gegeven wordt.
Leesbare beletteringen
Het vervolg van het artikel kan u nalezen op www.wtcb.be.
Contrast
Er zijn tal van factoren die een rol spelen bij de waarneming van contrast: de positie van de waarnemer, de aard van het oppervlak, de verlichting, de afmetingen van het voorwerp en de visuele mogelijkheden van de waarnemer. Hoewel er op het gebied van toegankelijkheid meerdere normen voorhanden zijn die eisen opleggen voor contrasten, vertonen ze een grote variatie, zowel wat de contrastformule en de gebruikte grootheden als het acceptatiecriterium betreft. Dit wordt geïllustreerd door onderstaande tabel, waarin:
C staat voor het contrast
L staat voor de luminantie. Deze fundamentele fotometrische grootheid is een maat voor de schijnbare helderheid van oppervlakken. De luminantie heeft een direct verband met de visuele waarneming van de omgeving. Elk oppervlak in het gezichtsveld, zowel een lichtbron als een verlicht oppervlak, heeft een bepaalde luminantiewaarde (uitgedrukt in cd/m²). De luminantie van oppervlakken kan slechts bepaald worden door gebruik te maken van simulatiesoftware (bv. DIALux of Radiance) of na voltooiing van de werken (met behulp van een luminantiemeter)
LRV staat voor de Light Reflectance Value. Dit is het aandeel zichtbaar licht dat door een oppervlak gereflecteerd wordt. Deze waarde wordt gewogen in functie van de genormaliseerde spectrale ooggevoeligheid V(λ). De definitie en meetprocedure voor deze reflectiecoëfficiënt werden overgenomen uit de Britse norm BS 8493. De LRV-waarde is afhankelijk van het materiaal, de kleur en de textuur van een oppervlak en kan vooraf gemeten worden.
Het WTCB heeft in deze context een rekenblad ontwikkeld dat beschikbaar is onder de rubriek ‘Rekentools’. Dit rekenblad bevat de gemeten LRV-waarden van verschillende courante kleurcommunicatie- en kleurclassificatiesystemen. Zo kan men voor verschillende toepassingen nagaan of de combinatie van twee kleuren een toereikend contrast oplevert volgens de eisen uit de norm ISO 21542. Deze kleuren kunnen vervolgens overgenomen worden in een lastenboek of meetstaat. We willen er echter wel op wijzen dat er in het rekenblad uitgegaan wordt van opake, diffuus reflecterende oppervlakken (zoals de meeste bouwmaterialen) die voldoende, uniform en achromatisch verlicht zijn. Bij de meting van contrast op de bouwplaats zelf komen er nog een aantal bijkomende factoren kijken, zoals de verandering van de kleur in de tijd (vervuiling, droging/bevochtiging, slijtage, uv-straling …). Hier houdt het rekenblad evenwel geen rekening mee.
De aldus gekozen contrasterende kleuren moeten eveneens op correcte wijze aangebracht worden (bv. op voldoende grote oppervlakken, op de meest geschikte plaats op het bouwelement). De desbetreffende aanbevelingen uit het rekenblad werden onttrokken uit de norm ISO 21542, waarin er voor alle mogelijke toepassingen (bv. tredeneuzen bij trappen, zichtbaarheid van deuren …) een omschrijving gegeven wordt.
Leesbare beletteringen
Het vervolg van het artikel kan u nalezen op www.wtcb.be.
